In 1954 ontving Ernest Hemingway de Nobelprijs voor de Literatuur, “for his mastery of the art of narrative, most recently demonstrated in The Old Man and the Sea, and for the influence that he has exerted on contemporary style.” (Nobelprize.org)
Wat een prachtige fabel. Van een oude, straatarme visser, een jongeman en een gigantische vis. De oude man heeft al vierentachtig dagen niets gevangen. Op de vijfentachtigste dag besluit hij verder het water op te gaan dan hij ooit is geweest. Wanneer hij beet heeft en zich realiseert hoe groot zijn vangst is, is er geen weg terug.
Er wordt wel gezegd dat dit zijn beste verhaal is — op het achterplat zegt de Sunday Times: No page of this beautiful master-work could have been done better or differently — en dat kan ik niet zo goed beoordelen, maar duidelijk is dat Hemingway de kunst van het (korte) verhaal verstaat. The Old Man and the Sea heeft ook mij gegrepen. Een spannend en ontroerend verhaal, dat zo knap is geschreven dat je moeiteloos wordt meegenomen, het water op. Je bent je niet bewust bent van het feit dat het gecomponeerd is. Dat iemand heeft nagedacht over opbouw, stijl, karakters, setting.
Er is veel te genieten. Het personage van de oude ervaren visser: “Everything about him was old except his eyes and they were the same colour as the sea and were cheerful and undefeated.” Hij is zoveel tegelijk: optimistisch, liefdevol, vastbesloten, maar ook droevig en (bijna) verslagen. Zijn vriendschap met de jonge Manolin is hartverwarmend. De jongen is zijn leerling geweest, maar toen ze veertig dagen lang niets vingen, moest Manolin van zijn vader naar een andere boot. Toch helpt hij de oude man elke ochtend met het sjouwen van lijnen, zeil, harpoen en mast. Ze drinken samen koffie en praten over de Amerikaanse baseball league en ‘the great DiMaggio’.
‘What do you have to eat?’ the boy asked.
‘A pot of yellow rice with fish. Do you want some?’
‘No. I will eat at home. Do you want me to make the fire?’
‘No. I will make it later on. Or I may eat the rice cold.’
‘May I take the cast net?’
‘Of course.’
There was no cast net and the boy remembered when they had sold it. But they went through this fiction every day. There was no pot of yellow rice and fish and the boy knew this too.
Hij zegt veel in weinig woorden. Door alles wat wordt weggelaten, wint het verhaal aan kracht. Zelf noemde Hemingway dit de ‘iceberg theory’ in een interview met de Paris Review:
If it is any use to know it, I always try to write on the principle of the iceberg. There is seven-eighths of it underwater for every part that shows. Anything you know you can eliminate and it only strengthens your iceberg. It is the part that doesn’t show. If a writer omits something because he does not know it then there is a hole in the story.
Het avontuur van de oude man en de grote vis is prachtig: ontroerend, filosofisch, maar vooral spannend. Het is zo goed opgebouwd. Net als de visser met zijn lijn, weet de schrijver precies wanneer hij het verhaal strak in de hand moet houden en wanneer hij kan laten vieren. Ik zat op het puntje van mijn stoel. Dat je je lege kopje thee terug op tafel wil zetten, maar je ogen niet van je boek af kunt houden. Prachtig, ik ga meer van hem lezen.
De Groten Der Aarde 
Plaats een reactie